اسماعیل امینی، شاعر، مدرس دانشگاه و محقق ادبی تاکید دارد که شهریار بیشک یکی از ۱۰ چهره شاخص شعر معاصر ایران زمین است.
نقطه اشتراک اشعار فارسی و ترکی شهریار بیدروغ و بینقاب بودن آنهاست. اشعار شهریار تظاهر ندارد و با مطالعه آنها با فراز و فرود و تجربههای عقلانی و عاطفی انسان طبیعی مواجه میشویم. تکیه گاه وی در اشعار فارسی و نیز ترکی فرهنگ است که حوزه مضمونی آنها تفاوتهایی دارد. در اشعار فارسی شهریار تاثیر شاعران گذشته بهویژه حافظ بارزتر است ولی در اشعار ترکی بهجز استقبالهایش از برخی شعرهای گذشتگان، تحتتاثیر متون ترکی نیست و این اشعار را از فرهنگ عمومی گرفته است. در اغلب شاعران وقتی شعر ترکی دارای وزن عروضی میشود، با عربی و فارسی آمیخته میشود و تلفظهایی غیر طبیعی مییابد ولی در شهریار که دانشش در حوزه ادبیات آکادمیک نبوده شعر عروضی طبیعی است و درآمیختگی تصنعی نمیبینیم.
غلامعلی حداد عادل ،رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: شهریار به عنوان یک شاعر بزرگ در تاریخ ادبیات ایران شناخته شده است و به همین دلیل از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی سالروز وفات او، روز شعر و ادب فارسی نامیده شده که این نامگذاری به احترام ویژگیهای ادبی و شخصیتی شهریار است.
طاهری خسروشاهی : نام شهریار، نهتنها در جغرافیای وسیع شعر فارسی، بلکه درمیان ترکزبانان جهان، بهویژه ترکیه و قفقاز هم آشناست. حتی در سالهایی که دیوار آهنین کمونیسم بر قفقاز کشیده شده بود، شعر شهریار همچنان در آن دیار طنینانداز بود.
افشین علاء:شاعر متعهد بهمعنای واقع
انتخاب شهریار را بهعنوان نمادی برای روز شعر و ادب تصمیم مناسبی میدانم. نه اینکه شاعری بزرگتر از او نداشته باشیم. بدیهی است که فردوسی، رودکی، حافظ، سعدی، مولانا و… در تاریخ ادبیات ایران و جهان سرآمدند.
فکر میکنم در این انتخاب ملاک، معاصر بودن شاعر بوده است. از این نظر شهریار دربین معاصران شایستگی بیشتری دارد. هم بهجهت پیشکسوتیاش، هم شور و حال و جهانبینیاش، هم استواری سخنش و از همه مهمتر جامعیتش. جامعیت را از این جهت میگویم که شهریار در همه ساحتهای مضمونی بر قله ایستاده است. در اشعار تغزلی و عاشقانه که جایگاهش مشخص است. «آمدی جانم بهقربانت ولی حالا چرا»ی او زبانزد ملتی شده است؛ از خواص گرفته تا عوام. یا «از زندگانیام گله دارد جوانیام” و…
شاعران زیادی از شهریار یاد کردهاند و از او گفتهاند. برای همین شهریار را میتوان از محبوبترین شاعران این سرزمین دانست. کسی که دغدغهمند بود و مردم و درد آنان برایش مهم بود.
نیما یوشیج هم که یکی از تاثرگذارترین آدمها بر سبک شعری شهریار بوده است.
مهرداد اوستا هم در وصف شهریار میگوید:
شعر همان عشق که با شهریار کرد سرافرازی و نامآوری
شعر همان فتنه و آذرم و راز کز نگه دوست کند دلبری
همچنین مهدی اخوانثالث، شاعری که شهریار را بسیار دوست داشت و به او علاقهمند بود، در وصف شهریار میگوید:
شهریارا تو همان دلبر و دلدار عزیزی نازنینا، تو همان پاکترین پرتو جامی
ای برای تو بمیرم، که تو تب کرده عشقی ای بلای تو بهجانم، که تو جانی و جهان
فریدون مشیری با شعرهای عاشقانه و تعابیر جذابی که همیشه دارد درباره شهریار میگوید:
در نیمههای قرن بشرسوزان
اشک مجسمی بود، در چشم روزگار
جانمایه محبت و رقت
ای وای شهریار
عمران صلاحی هم از علاقهمندان به شهریار بوده است و برای او میگوید:
شهریار حزن بودی، خانهات بیتالحزن
پادشاه قلعه خاموش روح خویشتن
دوستی با بزرگان اهل ادب
شهریار در دوران جوانیاش در تهران، با بزرگان عصر خود مانند ابوالحسن صبا، محمدتقی بهار و عارف قزوینی مراوده داشت. چنانچه اولین دفتر شعر خود را در سال ۱۳۱۰ با مقدمهی ملکالشعرای بهار، پژمان بختیاری و سعید نفیسی منتشر کرد.
بعد تر با شاعران نوپرداز معاصر نظیر نیما یوشیج، هوشنگ ابتهاج، امیری فیروزکوهی و هنرمندان دیگری دوستی و همنشینی داشت. او شاعر بزرگی بود که محبوبیت زیادی در میان اهل ادب و مردم عادی داشت.
یکی از ویژگیهایی که استاد شهریار را به شاعری مردمی و محبوب تبدیل کرد، استفاده از زبان عامیانه بود.
ملک الشعراء بهار:
«من، شعر شهریار را میخوانم و زیاد میخوانم، شعر او برای تشحیذ ذهن و برانگیختن طبع و احساس شاعرانه، کمال تأثیر را دارد. شهریار، نه تنها افتخار ایران، بلکه افتخار عالم شرق است. شهریار شاعری است شیوا سخن و حد شاعری او را غزلیاتش گواهی است.
او در هر غزلی به معنای تازهای پی برده و ترکیبات شیرینی فراهم آورده است. شیوهاش نو، مرغوب و نزد پیر و جوان مطلوب است و آینده بهتر و عالیتری هم این صنعت وی را در پی است که اگر روزگاری مساعد و دانشپرور یابد، در این بیشه گویها زند و قصبالسبقهار یابد.
دکتر منوچهر قدسی:
«یکی از دلایل مهم توفیق شهریار، صداقت بیچون و چرای او بود… شعر او آیینه تمام نمای دید و دریافت او بود. دیوان شهریار شبیهترین کتاب است به گلستان سعدی. گلستانی که آیینه تمام نمای جامعه ایران در قرن هفتم هجری است.
منظومه جاودانی «حیدر بابا» که شاهکار مخلد او در شعر آذری است، وسعت دنیای تخیل وی را به خوبی نشان میدهد. من یک جا در عمر، به خاطر اینکه آذری نمیدانم، به آذریدانان حسد بردم و آن، هنگامی بود که میدیدم آنان در ترنم و خواندن «حیدربابا» چه لذتی میبرند و من محرومم.
بهرام اسدی:
« شهریار به عنوان یکی از ستارگان آسمان شعر و ادب نه تنها در شعر ترکی و فارسی بلکه با ترجمه هایی که از اشعار ایشان شده است به جرأت می توان گفت یکی از بزرگان شعر و ادب معاصر جهان و مخصوصاً ملل مشرق زمین است.
دکتر «بابر نسیم آسی» رئیس اتاق ایران شناسی دانشگاه دولتی لاهور بررسی و آشنایی با شاعران معاصر ایرانی در جامعه ادبی پاکستان را امری ضروری دانست و گفت: محمد حسین شهریار شاعر نامدار معاصر احیاء گر سبک سنتی و کلاسیک به شمار میآید، زیرا که ذائقه شعر وی همانند اشعار حافظ زیبا ودلنشین است.
دکتر «عظمی زرین نازیه» استاد زبان فارسی با بیان ابیاتی از شعر شهریار گفت: اشعار شهریار که با خلاقیت ذاتی سروده شده است بسیار شیرین، پرمحتوی و غنی است.
درپایان ،شعرزیبایی ازاستا شهریاررا که خیلی ها آن را حفظ کرده انددرزیرآورده می شود:
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا
بی وفا حالا که من افتاده ام از پا چرا
نوشداروئی و بعد از مرگ سهراب آمدی
سنگدل این زودتر می خواستی حالا چرا
عمر ما را مهلت امروز و فردای تو نیست
من که یک امروز مهمان توام فردا چرا
نازنینا ما به ناز تو جوانی داده ایم
دیگر اکنون با جوانان نازکن با ما چرا
وه که با این عمرهای کوته بی اعتبار
اینهمه غافل شدن از چون منی شیدا چرا
شور فرهادم بپرسش سر به زیر افکنده بود
ای لب شیرین جواب تلخ سربالا چرا
ای شب هجران که یک دم در تو چشم من نخفت
اینقدر با بخت خواب آلود من لالا چرا
آسمان چون جمع مشتاقان پریشان می کند
در شگفتم من نمی پاشد ز هم دنیا چرا
در خزان هجر گل ای بلبل طبع حزین
خامشی شرط وفاداری بود غوغا چرا
شهریارا بی حبیب خود نمی کردی سفر
این سفر راه قیامت میروی تنها چرا
Wednesday, 11 December , 2024